Avustralyalı Barış Gücü Askerleri ve Timor-Leste’nin Bağımsızlık Yolculuğu: 25 Yılın Ardından
Avustralya Merkezli bir barış gücü görevlisi olan Paul Richardson, 1999 yılında Timor-Leste’de görev yaparken her gün su verdiği genç bir Timorlu çocuk olan Fernando’yu hâlâ merakla hatırlıyor. O dönem, Avustralya‘nın barış gücü operasyonları kapsamında 26 yaşında görevlendirilen Richardson, Fernando’nun kendisini Jean-Claude Van Damme’a benzettiğini anlatıyor. “Artık pek benzemesem de, Fernando beni Van Damme’a benzetirdi. Avustralya’dan posterler gönderip ona hediye ederdim,” diye ekliyor.
Timor-Leste’de Kaosun İçinde Bir Görev
1999 yılında, Timor-Leste’deki bağımsızlık referandumunun ardından şiddet patlak vermiş ve bölge büyük bir kaosa sürüklenmişti. Avustralya, bu kritik dönemde barış gücüne liderlik ederek 5.500 askeriyle bölgede güvenliği sağlama sorumluluğunu üstlenmişti. Paul Richardson, bu görevin ona derin izler bıraktığını dile getiriyor: “Hayatımda ilk kez bir üçüncü dünya ülkesine gittim ve oradaki yıkımı, çocukların evsiz kalmasını ve birçok ailenin yerlerinden edildiğini görmek oldukça sarsıcıydı.”
Richardson, bu deneyimin kişiliğini nasıl değiştirdiğine de dikkat çekiyor: “Annem, Timor’daki görevimin beni daha yumuşak bir insan haline getirdiğini söyler.” Bu derin kişisel dönüşüm, sadece Richardson için değil, o dönemde Timor-Leste’de görev yapan pek çok Avustralyalı asker için ortak bir deneyim olarak öne çıkıyor.
25 Yıl Sonra Bir Gurur Kaynağı
Bugün, Richardson ve birçok Avustralyalı asker, Timor-Leste’ye olan katkılarını gururla hatırlıyor. “O zamanlar yaşananları görmek zor olsa da, şimdi Timor-Leste’nin bağımsız bir ülke olarak geliştiğini görmek harika,” diyor Richardson. 2001 yılında tekrar Timor-Leste’ye dönme şansı bulan Richardson, başkent Dili’nin nasıl geliştiğini görmekten büyük memnuniyet duyduğunu belirtiyor.
Timor-Leste’nin Zorlu Bağımsızlık Süreci
1999 yılındaki referandumda, Timorlular büyük bir çoğunlukla Endonezya’dan bağımsız olma yönünde oy kullanmıştı. Ancak bu kararın ardından, pro-Endonezya milisleri tarafından şiddet olayları başladı ve yüz binlerce insan yerinden edildi. Uluslararası kamuoyunun baskısıyla Avustralya liderliğinde kurulan barış gücü (INTERFET), 20 Eylül 1999’da başkent Dili’ye girerek bölgeyi istikrara kavuşturmayı başardı.
Barış gücünün başındaki ikinci komutan olan Grup Kaptanı Stewart Cameron, o dönemi şöyle hatırlıyor: “Dili’ye vardığımızda hala birçok ev yakılıyordu. Timor halkının çoğu dağlara kaçmıştı ve ancak haftalar sonra geri dönmeye başladılar.”
Timor-Leste’nin Bağımsızlığa Kavuşması
Zorlu bir sürecin ardından, Timor-Leste 20 Mayıs 2002’de resmen bağımsızlığını ilan etti. Bu süreçte Avustralya, Vietnam Savaşı’ndan bu yana en büyük askeri katılımını gerçekleştirdi ve ülkenin istikrarına önemli bir katkı sundu.
Timor-Leste’nin Avustralya Büyükelçiliği’nde Birinci Sekreter olan Sonia Maia da, o dönemde halkın yaşadığı duyguları gözyaşları içinde hatırlıyor: “Avustralya askerleri geldiğinde, biz dağlarda saklanıyorduk. Onların varlığı büyük bir rahatlama getirdi, adeta çiçeklerin yeniden açtığını hissettik.”
25 Yıl Sonra Avustralya-Timor-Leste Dostluğu
Bugün Timor-Leste, savaşın izlerinden sıyrılmış, bağımsız bir ülke olarak gelişimini sürdürüyor. Avustralya, bu süreçteki katkısıyla gurur duyuyor. Avustralya Gaziler Bakanı Matt Keogh, “Timor-Leste’de 25 yıldır barış içinde büyüyen bir nesil var. Avustralya’nın bu süreçte oynadığı rolden gurur duyuyoruz ve bu dostluğu geleceğe taşıma konusunda kararlıyız,” diyerek bu ilişkinin önemini vurguluyor.
Bu tarihi olaylar, Avustralya ve Timor-Leste arasındaki güçlü bağları pekiştirirken, her iki ülke için de büyük bir ders niteliği taşıyor. Zorlu bir süreçten geçen Timor-Leste, bugün bağımsız bir ülke olarak ilerliyor ve Avustralya, bu bağımsızlık yolculuğunda oynadığı rolü hatırlamaya devam ediyor.
Timor-Leste ve Avustralya’nın Gelecekteki İlişkisi
Timor-Leste’nin bağımsızlık mücadelesi, dünya çapında barış ve özgürlük arayışının bir simgesi haline gelmiştir. Avustralya’nın bu süreçteki yardımları, iki ülke arasında güçlü bir dostluk oluşturmuştur. Özellikle son 25 yıl, Timor-Leste’nin yeniden ayağa kalkması ve küresel arenada yerini alması açısından oldukça önemlidir.
Bu dostluğun gelecekte nasıl şekilleneceğini görmek için herkes heyecanla bekliyor. Timor-Leste’nin bu zorlu sürecinde en büyük destekçilerinden biri olan Avustralya, dostluk ve iş birliğini sürdürmeye devam edecektir.
Kaynak: ABC
