Trump’ın Gazze’ye Yaklaşımı: Emlak Fırsatları ve Siyasi Tartışmalar
ABD Başkanı Donald Trump, 4 Şubat’taki açıklamalarıyla kendisinin ve damadı Jared Kushner’in daha önce dile getirdiği bir fikri yeniden gündeme taşıdı. Trump’ın Gazze’ye yaklaşımı insani veya siyasi değil, tamamen emlak potansiyeli ile ilgili olarak öne çıkıyor. ABD’nin Gazze’de “yönetimi üstleneceğini” ve Gazze’ye “sahip olacağını” söyledikten sonra Trump, “Harika bir şey yapma fırsatımız var. Şirin gözükmek veya ukalalık yapmak istemiyorum. Ama bu Ortadoğu’nun Rivierası gibi harika bir şey olabilir.” ifadelerini kullandı. Bu açıklamalar, Kushner’in Şubat 2024’te Harvard Üniversitesi’nde dile getirdiği görüşleri anımsatıyor. Kushner, “İnsanları (Gazzelileri) oradan çıkarıp alanı temizlemek için elinden geleni yapacağını” belirtirken, Gazze sahillerinin emlak açısından çok değerli olabileceğini vurgulamıştı.
Trump, 10 Şubat’ta Fox News’a verdiği bir röportajda ise Gazzelilerin evlerine dönmesine izin vermeyeceğini söyledi ve Filistin halkı için başka ülkelerin sınırları içinde “daha iyi kentler inşa edilmesini” önerdi. Bu açıklamalar, Trump ve ailesi için Ortadoğu’nun bir iş fırsatı olarak algılandığını açıkça gösteriyor.
Trump’ın Ortadoğu’dan Ticari Çıkarı Ne?
Ortadoğu, Trump’ın oğulları Eric ve Donald Junior tarafından yönetilen gayrimenkul ve otelcilik devi “Trump Organization” için giderek daha önemli bir pazar haline geldi. Trump Organization, son birkaç yılda Suudi Arabistan merkezli emlak şirketi Dar Global ile birkaç önemli anlaşmaya imza attı. Dar Global, Suudi Arabistan’ın Cidde ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentlerinde “Trump Tower” markalı iki gökdelen projesini duyururken, Umman’da Trump markalı lüks bir otel ve golf tesisinin inşaatı da sürüyor. Ayrıca, Dubai’de 2005 yılında duyurulan konutlar ve lüks bir otelden oluşan “Trump Tower” projesi, küresel ekonomik zorluklar nedeniyle 2011 yılında inşaatı durdurulmuştu. Trump’ın halihazırda Dubai’de 2017 yılında açılmış bir golf kulübü bulunuyor. Bu golf kulübü projesi, Hüseyin Sajwani tarafından yönetilen emlak şirketi DAMAC ile ortaklıkla geliştirilmişti. Sajwani, Ocak 2025’te Trump ile basın toplantısı düzenleyerek şirketinin ABD’de yeni veri merkezleri inşa etmek için “en az” 20 milyar dolar yatırım yapacağını duyurmuştu.
Umman, Cidde ve Dubai’deki yeni anlaşmalar, Trump Organization’un gökdelenleri tasarlayıp yönetmesini kapsıyor, ancak mülk sahipliğini içermiyor. Şirketin anlaşmaları temelde marka kullanım hakkıyla ilgili olup, Trump ailesi kendi isimlerinin kullanılması karşılığında milyonlarca dolar kazanıyor. Kardeşleri Eric ve Donald Junior dahil olmak üzere, ailenin farklı üyeleri, Ortadoğu’nun şirket için artan önemine dair defalarca açıklamalarda bulundu. Cidde anlaşmasının duyurulmasından kısa süre önce Eric Trump, İngiliz Financial Times gazetesine verdiği demeçte, “Bölgede kesinlikle yeni projelerimiz olacak. Bölge inanılmaz bir büyüme gösteriyor ve bu kısa sürede durmayacak.” demişti.
Suudi Arabistan’da Durum Ne?
ABD’nin Ortadoğu’daki kritik müttefiklerinden biri olan Suudi Arabistan, Trump ailesinin çıkarları açısından da önemli bir konumda. Trump Organization, Suudi Krallığı’nın en tartışmalı spor yatırımlarından biri olan LIV Golf ile iş birliği yapmaktadır. Dünyanın birçok yerinde golf sahaları bulunan Trump Organization, ABD’deki tesislerini LIV tarafından düzenlenen turnuvalara açmıştı. Ayrıca, Kushner’in sahibi olduğu özel sermaye şirketi Affinity Partners’in Suudi Arabistan’ın varlık fonu PIF ile yakın ilişkileri bulunmaktadır. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman tarafından yönetilen PIF, Affinity’ye 2 milyar dolar yatırım yapmıştır. Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri dahil, Körfez ülkelerinden başka büyük yatırımcılar da Kushner’in şirketine fon sağlamıştır. Kushner’in İsrail’de de sigorta şirketi Phoenix Holdings ve Shlomo Group gibi önemli yatırımları bulunmaktadır.
Çıkar Çatışması mı Var?
Trump şirketlerinin bölgedeki yatırımları, ABD Başkanı’nın Ortadoğu ile ilgili kararlarda çıkar çatışması yaşayabileceği eleştirilerine neden olmaktadır. Donald Trump 2016 yılında ilk seçildiğinde şirketlerinin yönetiminden çekilmiş olsa da, bu işi yapan aile üyeleri siyasi süreçlere dahil olmaktadır. Örneğin, Kushner, Trump’ın ilk döneminde yönetimdeki rolü sayesinde kurduğu bağlantıları işini geliştirmek için kullanmıştır. Özellikle Suudi Kraliyet ailesi ile kurduğu yakın ilişki eleştirilen Kushner, 2024 yılının başlarında Amerikan haber sitesi Axios’a yaptığı açıklamada, “Beyaz Saray’da yaptığım şeyle ilgili beni eleştirenlere şunu söylüyorum: Amerika’nın çıkarına olmayan tek bir kararımı gösterin.” şeklinde kendini savunmuştur.
Trump için Gazze Gerçekten Bir Emlak Projesi mi?
Hem Trump hem de Kushner, Gazze’yi 2 milyon kişinin yaşadığı bir yer olarak değil, bir emlak projesi olarak gördüklerini açıkça ortaya koyuyor. Trump, “Dünya insanları orada yaşayacak.” dediği, “potansiyeline” vurgu yaptığı Gazze’yi “Uluslararası, inanılmaz bir yer” yapmak istediğini belirtiyor. ABD Başkanı’nın planı, Filistinliler arasında büyük bir öfkeye neden olurken, dünyanın dört bir yanından hükümetlerin de tepkisini çekti. Ancak planın uygulanabilirliğine dair de ciddi şüpheler bulunmaktadır. Yine de Trump Organization’ın bölgeye artan ilgisine bakınca, Trump ve damadının Gazze fikrini ciddiye aldıkları anlaşılmaktadır.
